Nie każdy wie, że postawa ciała dziecka ma wpływ na pracę jego narządów mowy. Ułożenie stóp,
miednicy, kręgosłupa, ramion, obręczy barkowej, a także ustawienie głowy oddziałują na napięcie mięśni twarzy oraz ruchy warg, języka oraz żuchwy. W gabinetach logopedycznych pojawia się coraz więcej dzieci z nieprawidłową dystrybucją napięcia mięśniowego oraz wadami postawy. Problemy z mową (oddychanie przez usta, nieprawidłowe połykanie, niskie ułożenie języka w jamie ustnej, wady wymowy, opóźniony rozwój mowy), nie są jedynymi trudnościami, które obserwujemy u dzieci. W takich sytuacjach logopedzi sugerują rodzicom konsultacje u innych specjalistów np. fizjoterapeutów, osteopatów oraz terapeutów Integracji Sensorycznej. Dopiero kompleksowa, interdyscyplinarna diagnoza z wyraźnym wskazaniem przyczyny problemu daje szansę na właściwą i skuteczną terapię dziecka.
| U dzieci, które mają cały czas lub często uchylone usta (w dzień i w nocy) oraz trudności z pionizacją języka trzeba wykluczyć m. in. problemy z napięciem mięśniowym (wskazana konsultacja fizjoterapeutyczna). |
W książce Pani Magdaleny Czajkowskiej „Pozycjonowanie w terapii logopedycznej” wyd. GooGoo znajduje się fragment, który wyraźnie obrazuje skalę problemu związanego z nieprawidłowościami w rozwoju ruchowym dzieci cyt. „Dzisiejszym wyzwaniem logopedów stają się dzieci w wieku przedszkolnym. Siad między kończynami dolnymi ustawionymi w kształcie litery W, oddychanie z otwartą jamą ustną, trudności z gryzieniem, żuciem, ruchami lateralnymi (bocznymi) języka, międzyzębowa pozycja języka, wady zgryzu, obniżone napięcie mięśniowe tułowia, to już codzienność w gabinetach logopedycznych. Mozolna terapia seplenienia czy pionizacji języka, gdy zostanie wsparta efektywnym, dynamicznym pozycjonowaniem ciała dziecka, może stać się o wiele skuteczniejsza. Umiejętność pozycjonowania dziecka z zaburzeniami regulacji napięcia mięśniowego to niezbędne narzędzie terapeutyczne dzisiejszej logopedii”.
| Logopedzi dbają o podparcie stóp dziecka podczas zajęć stolikowych. Takie podejście jest szczególnie ważne u dzieci, które mają często otwartą buzię oraz wysuwają język poza jamę ustną. |
Czy Twoje dziecko ma podparcie pod stopami?
Dziecko powinno mieć podparcie pod stopami, kiedy siedzi przy stole (spożywa posiłki, uczy się) lub odrabia lekcje przy biurku. Brak podparcia zmniejsza stabilność miednicy i tułowia oraz utrudnia rozwój prawidłowej koordynacji ruchowej (koordynacja oko – ręka, obróbka pokarmu, praca aparatu mowy). Poczucie stabilności daje dziecku swobodę ruchu oraz ułatwia skupienie, koncentrację na określonych czynnościach ruchowych np. jedzeniu, kolorowaniu, wycinaniu, pisaniu itd.
| Dzieci w wieku szkolnym, które spędzają dużo czasu na krześle bez podparcia, siedzą krzywo w niedostosowanym miejscu są w grupie ryzyka rozwoju skoliozy. |
Od niemowlaka do przedszkolaka
Stabilna pozycja ciała jest jednym z wielu czynników, które mają wpływ na proces jedzenia. Dziecko, które siedzi stabilnie (nie chwieje się i nie przechyla w krzesełku) z podpartymi stopami ma idealne warunki do nauki samodzielnego jedzenia, ponieważ może swobodnie sięgać po kawałki jedzenia, kierować je do buzi, oblizywać, nagryzać, gryźć, żuć i bezpiecznie połykać. Nieprawidłowa postawa ciała sprawia, że dziecko bywa niespokojne, nerwowe, wierci się, szybko się męczy i w konsekwencji rezygnuje z jedzenia. Niemowlę czuje dyskomfort, a całą sytuację odbiera jako nieprzyjemną, co negatywnie oddziałuje na jego relację z jedzeniem, które kojarzy mu się z czymś trudnym i męczącym.
| Jedzenie w niestabilnej pozycji zwiększa ryzyko zakrztuszeń oraz zadławień! |
| Podnóżek jest ważny zarówno u niemowlaka, jak i przedszkolaka. Rezygnacja z podnóżka jest możliwa dopiero, gdy dziecko dosięga stopami do podłogi. |
Bibliografia:
Magdalena Czajkowska „Pozycjonowanie w terapii logopedycznej”, wyd. GooGoo, Zabrze 2021,
Anna Skiba, Marta Wawrzynów, „Przedszkolak w pigułce. Pytania, odpowiedzi i krótkie wyjaśnienia”, wyd. Continuo, Wrocław 2020,
Joanna Anger, Anna Piszczek „Wszystko o rozszerzaniu diety i 50 przepisów na start”, wyd. Alaantkoweblw 2022.
Opracowanie: mgr Anna Skiba, neurologopeda kliniczny, specjalista wczesnej interwencji logopedycznej, autorka i współautorka poradników „Rozwój maluszka w małym paluszku” i „Przedszkolak w pigułce”. Autorka książki dla dzieci „Na językach zwierząt. Historyjki logopedyczne” wyd. Mamania.