Jesienią ukaże się trzecia część historyjek logopedycznych z serii „Na językach zwierząt” wydawnictwa Mamania. Tym razem zwierzaki będą zajadać ulubione przysmaki i pomogą dzieciom ćwiczyć głoski przedniojęzykowo-dziąsłowe SZ, Ż, CZ, DŻ, zwane również głoskami szumiącymi. Te dźwięki pojawiają się w rozwoju mowy dziecka między 4. a 5. rokiem życia. Parasygmatyzm (potocznie nazywany seplenieniem) polegający na zamianie głosek SZ, Ż, CZ, DŻ na S, Z, C, DZ jest zjawiskiem rozwojowym (nie jest wadą wymowy) do 5. roku życia, co oznacza, że czterolatek może mówić: ‘syba’, ‘myska’ i ‘kos’ zamiast ‘szyba’, ‘myszka’ i ‘kosz’, pod warunkiem, że głoska S jest prawidłowo realizowana (z językiem wewnątrz jamy ustnej). Jeśli dziecko zniekształca dźwięki mowy np. wymawia głoskę S oraz inne głoski z językiem między zębami, to wymaga ono szybkiego wsparcia logopedy bez względu na wiek, zanim nieprawidłowy wzorzec się utrwali. Pięciolatki i sześciolatki, które nie wymawiają głosek szumiących wymagają wsparcia logopedy, który określi przyczynę braku wspomnianych dźwięków – zbada słuch fonemowy dziecka, oceni budowę i sprawność narządów mowy (warg, języka, żuchwy, policzków, podniebienia twardego, podniebienia miękkiego), kontrolę i siłę mięśni, sprawdzi, czy dziecko prawidłowo oddycha, połyka, pionizuje język oraz zaleci odpowiednie ćwiczenia. Istnieje też inny rodzaj seplenienia tzw. seplenienie międzyzębowe, które polega na wsuwaniu języka między zęby podczas mówienia, czyli międzyzębowej wymowie głosek takich jak: T, D, N, L, Ś, Ź, Ć, DŹ, S, Z, C, DZ, SZ, Ż, CZ, DŻ i wymaga natychmiastowej diagnozy oraz terapii logopedycznej na każdym etapie rozwoju dziecka. Żadna głoska języka polskiego nie jest realizowana poza jamą ustną.
GIMNASTYKA JĘZYKA TO ZA MAŁO. ĆWICZ CAŁE CIAŁO!
Powtarzanie jest ważne i potrzebne, dlatego też logopedzi i neurologopedzi zadają dzieciom ćwiczenia do domu. Codzienna praca w domu jest konieczna, żeby uzyskać oczekiwane efekty np. utrwalić poprawną wymowę głoski SZ. Jednak powtarzanie nie powinno być nudne. Mózg lubi różnorodność, a ciało kocha ruch. Nie wymagaj od dziecka, żeby siedziało w miejscu i powtarzało głoski, sylaby, słowa. Dzieci mają naturalną potrzebę ruchu i potrafią koncentrować się, słuchać i rozumieć podczas wykonywania różnych czynności ruchowych. Dużo lepiej przetwarzają i zapamiętują informacje, gdy mogą się ruszać. Ćwiczenia logopedyczne nie tylko można, ale powinno się wykonywać w ruchu. Zachęcaj dziecko do zabaw ruchowych np. huśtanie, bieganie, podskakiwanie, podciąganie się na drążku, wchodzenie po drabinkach. Zabawy ogólnorozwojowe angażujące całe ciało dziecka zwiększają aktywność mózgu, ułatwiają uczenie się oraz wzmacniają mięśnie posturalno-szkieletowe, które są bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju funkcji słuchowo-językowych oraz sprawności narządów mowy. Sprawne ciało to sprawna buzia.
Z jak zabawa
Zabawa brzmi dużo bardziej zachęcająco dla dziecka niż ćwiczenie logopedyczne i lepiej używać słowa zabawa w odniesieniu do ćwiczeń logopedycznych. Zabawa kojarzy się dziecku z czymś przyjemnym, wesołym i ciekawym. Z kolei ćwiczenie kojarzy się z czymś trudnym, z wysiłkiem. Podczas czytania historyjek dzieci nie czują, że ćwiczą, bo się dobrze bawią. Urocze ilustracje zwierzaków motywują dzieci do naśladowania i powtarzania. W trzeciej części pojawią się nieznane dzieciom i dość nietypowe zwierzęta. Nie zabraknie również ciekawych i różnorodnych zabaw rozwijających sprawność narządów mowy. Pojawią się nie tylko ćwiczenia języka, ale również zabawy ogólnorozwojowe, wzmacniające mięśnie całego ciała. Oto niektóre z nich:
- Biegaj szybko jak myszojeleń. Pamiętaj o zamkniętej buzi i oddychaniu nosem (rób wdech i wydech nosem). Zatrzymaj się, zrób głęboki wdech nosem i powiedz: „SZSZSZSZSZ”,
- Szynszyla jest wesoła i skacze. Skacz wysoko tak jak ona i powtarzaj „SZU, SZU SZU”,
- Wyprostuj się, a potem zwiń się w kulkę jak jeż. Powiedz: „SZSZSZSZ, ŻŻŻŻŻ”,
- Zrób 10 pajacyków i naśladuj śpiew czeczotki: „CZA, CZO, CZU, CZE, CZY”.
| Fundamentem dla rozwoju mowy dziecka, o który trzeba zadbać są: oddychanie nosem, prawidłowe połykanie, gryzienie i żucie twardych pokarmów, odpowiednie napięcie i siła mięśni odpowiadających za pracę obszaru ustno-twarzowego, a także prawidłowa postawa ciała. |
Seria logopedyczna „Na językach zwierząt” wyróżnia się pięknymi ilustracjami autorstwa Magdaleny Jakubowskiej i jest lubiana przez dzieci oraz polecana przez logopedów. Tu możesz zamówić książki https://mamania.pl/product-pol-777-Na-jezykach-zwierzat-Historyjki-logopedyczne.html?query_id=1
Opracowanie: Anna Skiba – neurologopedka, autorka serii książek dla dzieci „Na językach zwierząt”.