Kilka słów o ankyloglosji, czyli krótkim wędzidełku podjęzykowym.
Wędzidełko podjęzykowe jest cienką błoną łączącą dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej zbudowaną z kolagenu. Skrócone wędzidełko podjęzykowe traktowane jest jako wada anatomiczna aparatu pokarmowo-artykulacyjnego utrudniająca ssanie piersi w okresie noworodkowym, a w późniejszym okresie życia dziecka nabywanie bardziej złożonych i trudniejszych umiejętności pokarmowych (odgryzanie, gryzienie, żucie) i artykulacyjnych (zrozumiała mowa oraz prawidłowa wymowa wszystkich głosek, także tych najtrudniejszych: sz, ż, cz, dż oraz r).
Ocena wędzidełka podjęzykowego.
Ocena budowy i sprawności wędzidełka podjęzykowego tak jak innych narządów pokarmowo-artykulacyjnych (warg, wędzidełek wargowych, podniebienia twardego) powinna być rutynowym badaniem każdego noworodka jeszcze na oddziale szpitalnym. Takie badanie przeprowadza lekarz, logopeda lub położna. W przypadku wykrycia ankyloglosji zaleca się zabieg frenotomii, czyli podcięcia wędzidełka podjęzykowego, który umożliwi dziecku efektywne ssanie piersi oraz prawidłowy rozwój innych odruchów istotnych z punktu widzenia karmienia i mowy. Ostateczną decyzję co do zasadności zabiegu frenotomii i sposobu jej przeprowadzenia u danego dziecka podejmuje lekarz laryngolog, po wcześniejszej ocenie wędzidełka.
Czy masażami można rozciągnąć wędzidełko podjęzykowe?
Zdecydowanie nie można tego zrobić. Dlaczego? Tak jak wspomniałam na początku budowa wędzidełka uniemożliwia jego rozciągnięcie. Masowanie wędzidełka oraz zalecanie tego rodzicom jest wielką pomyłką. Niestety wciąż słyszymy, że wędzidełko można rozciągnąć masażami…
Kiedy masaż ma sens?
Masaż ma sens tylko po podcięciu wędzidełka podjęzykowego. Wtedy zaleca się masowanie, by zapobiec powstaniu bliznowca. Oprócz tego jak najszybciej należy rozpocząć ćwiczenia języka.
Im wcześniej, tym lepiej.
Podcięcie wędzidełka zaleca się w pierwszych tygodniach życia dziecka. Zwlekanie z podcięciem wędzidełka podjęzykowego utrwala nieprawidłowe ułożenie języka, nieprawidłowe połykanie, utrudnia przyjmowanie pokarmów, przyczynia się do deformacji głosek. Poza tym im dziecko starsze, tym bardziej świadome. Trzeba je najpierw przekonać do zabiegu, wytłumaczyć, dlaczego trzeba to zrobić. Bez zgody dziecka nigdy nie powinno się podcinać wędzidełka.
Podcięcie wędzidełka podjęzykowego nie oznacza rezygnacji z terapii logopedycznej.
Zawsze po podcięciu wędzidełka podjęzykowego trzeba jak najszybciej rozpocząć ćwiczenia logopedyczne mające na celu pionizację języka, unoszenie w kierunku górnych dziąseł i podniebienia twardego.
Opracowanie: mgr Anna Skiba, neurologopeda kliniczy, specjalista wczesnej opieki logopedycznej.