4 października 2025 r. odbyła się kolejna edycja Dnia Otwartego Cięć Cesarskich w szpitalu Medfemina. Podczas wydarzenia rozmawiałam z przyszłymi rodzicami na temat wspierania rozwoju mowy dziecka już od okresu prenatalnego i po narodzinach. Opowiedziałam o wpływie oddychania na rozwój mowy dziecka. Wyjaśniłam też na czym polega badanie pozycji spoczynkowej języka. Od wielu lat zajmuję się wczesną opieką logopedyczną i wspieram rodziców w karmieniu piersią oraz w karmieniu butelką. Konsultuję dzieci na etapie rozszerzania diety. W swojej pracy zwracam szczególną uwagę na współpracę z różnymi specjalistami – lekarzami, położnymi, psychologami, fizjoterapeutami i dietetykami.
Zajmuję się oceną bazowych umiejętności komunikacyjnych (kontakt wzrokowy, reakcja na imię, rozumienie mowy, gaworzenie, wyrażanie emocji, pole wspólnej uwagi, pojęcie stałości przedmiotu, gest wskazywania palcem, naśladownictwo, naprzemienność w zabawie, rozszerzanie diety), które są niezbędne do prawidłowego rozwoju mowy dziecka. Wczesna opieka logopedyczna jest bardzo ważna, ponieważ pozwala zapobiec wadom wymowy u dzieci, a także zadbać o ich prawidłowe nawyki oddechowe i pokarmowe już na wczesnym etapie życia dziecka.
Kiedy warto umówić się do neurologopedy?
Wielu rodziców zastanawia się, czy zgłosić się do logopedy. Świadomość niepokojących objawów w rozwoju mowy dziecka może ułatwić im podjęcie decyzji dotyczącej konsultacji ze specjalistą. Nigdy nie jest za wcześnie na konsultację logopedyczną/neurologopedyczną.
Wszelkie wątpliwości związane z rozwojem mowy dziecka najlepiej skonsultować ze specjalistą.
| Wiek dziecka | Wskazania do wizyty u logopedy |
| Pierwsze miesiące życia | spanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; trudności ze ssaniem piersi lub pobieraniem pokarmu z butelki; skrócone wędzidełka jamy ustnej; asymetria; obniżone lub wzmożone napięcie mięśniowe; opóźnienie rozwoju ruchowego; brak reakcji na dźwięki; brak kontaktu wzrokowego; brak uśmiechu społecznego po 6. tygodniu życia |
| 6–12 miesiąc życia | spanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; opóźnienie rozwoju ruchowego; rozchylone usta i nadmierne ślinienie się; częste wysuwanie języka poza linię dziąseł; trudności z połykaniem, gryzieniem i żuciem twardego jedzenia; częste krztuszenie się podczas jedzenia; wymiotowanie jedzeniem; przyjmowanie pokarmu wyłącznie w formie papek; brak gaworzenia w 2. półroczu życia; brak reakcji na imię; brak gestu wskazywania palcem; brak wspólnego pola uwagi; brak naśladowania; uboga mimika; brak rozumienia prostych poleceń słownych popartych gestem; ssanie kciuka |
| 1–2 rok życia | spanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; częste otwieranie buzi podczas zabawy; nadmierne ślinienie się; wsuwanie języka między zęby; ssanie kciuka; ssanie smoczka; trudności z połykaniem, gryzieniem i żuciem twardego jedzenia; wybiórczość pokarmowa; brak słów i wyrażeń dźwiękonaśladowczych; brak łączenia słów i gestów w komunikacji, np. „Mama daj/ mama” + gest wskazywania palcem na konkretny przedmiot |
| 2 lata | spanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; często rozchylone usta podczas zabawy; nadmierne ślinienie się; język ułożony nisko, na dnie jamy ustnej; wsuwanie języka między zęby w czasie mówienia; ssanie kciuka; ssanie smoczka; używanie kubka niekapka; brak umiejętności picia z kubka otwartego; przyjmowanie pokarmu z butelki; wybiórczość pokarmowa; brak reakcji na swoje imię; brak kontaktu wzrokowego; brak wspólnego pola uwagi; brak gestu wskazywania palcem; mała liczba słów; brak prób łączenia dwóch słów w proste zdanie; brak rozumienia i wykonywania prostych poleceń słownych; porozumiewanie się wyłącznie za pomocą mimiki i gestów |
| 3 lata | spanie z otwartą buzią; rozchylone usta w ciągu dnia, np. podczas oglądania bajki; oddychanie ustami; język ułożony nisko, na dnie jamy ustnej; wsuwanie języka między zęby; wada zgryzu; trudności z gryzieniem i żuciem twardych produktów; brak głoski [l], zamiana głoski [l] na [j], zamiana [k] [g] na [t] [d], brak głosek [p], [b], [m], [t], [d], [n], [k], [g], [ch], [f], [w], [l], [ł], [j], [ś], [ź], [ć], [dź], [ń]; mały zasób słownictwa; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażeniem emocji; lęk przed mówieniem; brak zdań pojedynczych rozwiniętych i zdań złożonych; mowa niewyraźna i niezrozumiała dla otoczenia; częste powtarzanie głosek, sylab, słów; niepłynność mówienia |
| 4 lata | spanie z otwartą buzią; chrapanie; oddychanie ustami; oglądanie bajki z otwartą buzią; oddychanie ustami; wsuwanie języka między zęby w czasie mówienia; brak pionizacji języka; zmiękczanie głosek; brak głosek syczących [s], [z], [c], [dz], nieprawidłowa wymowa [s], [z], [c], [dz]; niewyraźna, niezrozumiała mowa; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażeniem emocji; lęk przed mówieniem; trudności z rozumieniem mowy; częste powtarzanie głosek, sylab, słów; niepłynność mówienia; mały zasób słów |
| 5 lat | spanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; często rozchylone usta w ciągu dnia; wsuwanie języka między zęby w czasie mówienia; brak pionizacji języka; brak głosek szumiących [sz], [ż], [cz], [dż]; słaba pamięć słuchowa, trudności z rozumieniem prostych i złożonych poleceń słownych; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażaniem emocji; lęk przed mówieniem; mowa niewyraźna; częste powtarzanie głosek; sylab, słów; niepłynność mówienia; jąkanie |
| 6 lat | spanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; chrapanie; często rozchylone usta w ciągu dnia; brak pionizacji języka; wsuwanie języka między zęby; brak głoski [r]; nieprawidłowa wymowa głoski [r]; brak [sz], [ż], [cz], [dż]; międzyzębowa wymowa [t], [d], [n], [l], [ś], [ź], [ć], [dź], [s], [z], [c], [dz], [sz], [ż], [cz], [dż]; nieprzyjemne brzmienie głosek; trudności z różnicowaniem głosek (mylenie dźwięków); kłopoty z zapamiętywaniem krótkich wierszyków, piosenek; trudności z rozumieniem i wykonywaniem złożonych poleceń słownych; trudności z rozumieniem mowy w hałasie; mowa niewyraźna, niezrozumiała; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażaniem emocji; lęk przed mówieniem; częste powtarzanie głosek, sylab słów; niepłynność mówienia, jąkanie |
Jak wygląda wizyta u neurologopedy?
Specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad z rodzicami dziecka dotyczący okresu prenatalnego, okołoporodowego, niemowlęcego oraz późniejszego (żłobek, przedszkole, szkoła). Następnie neurologopeda sprawdza, czy dziecko prawidłowo oddycha, połyka, ssie, pije z kubka, gryzie i żuje twarde pokarmy. Specjalista bada wnętrze jamy ustnej dziecka (ocenia warunki anatomiczno-czynnościowe narządów mowy), ocenia rozwój bazowych umiejętności komunikacyjnych dziecka oraz sprawdza, czy rozwój mowy dziecka mieści się w normie wiekowej. Neurologopeda doradza w kwestii stymulacji bądź terapii, a także przekazuje rodzicom zalecenia i ćwiczenia do domu. Czasami specjalista sugeruje konsultację u innego specjalisty np. fizjoterapeuty, laryngologa, stomatologa, chirurga dziecięcego.
Rodzice mogą świadomie stymulować rozwój mowy dziecka poprzez wspólną zabawę angażującą wszystkie zmysły dziecka, np. wierszyki-masażyki, czytanie książek, wspólne spożywanie posiłków, zabawy na placu zabaw. Rozmowy z rodzicami odgrywają ważną rolę w kształtowaniu się mowy i języka. Dzieci czerpią wzorce językowe od najbliższych osób – rodziców, rodzeństwa, dziadków, nauczycieli. Obserwują i naśladują dorosłych, przysłuchują się rozmowom, zadają mnóstwo pytań i w ten sposób poznają nowe słowa i ich znaczenie oraz nieświadomie przyswajają zasady gramatyki i składni. Im częściej dziecko słyszy jakieś słowo lub zdanie, tym szybciej się go uczy. Na przykład niemowlę, które bawi się piłką z rodzicami i wielokrotnie słyszy słowo „piłka”, zapamiętuje ten wyraz. Słowo, które ma moc sprawczą dla dziecka, czyli wiąże się bezpośrednio z nim i jego doświadczeniami, utrwala się szybciej w jego mowie niż słowo, które rzadko pojawia się w otoczeniu dziecka. Na rynku wydawniczym można znaleźć ciekawe książki z „wyskakującymi” elementami, tzw. pop-upy. Książki z okienkami oraz innymi ruchomymi elementami, kryjące w sobie element zaskoczenia i wywołujące pozytywne emocje, są skutecznym narzędziem wspierania rozwoju mowy w domu. Niektóre książki z dziurkami zachęcają dzieci do wkładania paluszków w otwory. Taka zabawa z książką rozwija koncentrację uwagi u dzieci. W czasie czytania warto robić przerwy na zadawanie pytań i odpowiadanie na nie pełnymi zdaniami. Warto też upewnić się, że dziecko rozumie treść książki.